Studencka Wiosna 68’

Sławomir Kubisa
May 26, 2025
Bośnia i Hercegowina
Studencka Wiosna 68’

W czerwcu tego samego roku fala protestów przetoczyła się przez uczelnie Jugosławii. Reformy gospodarcze i polityczne lat sześćdziesiątych, decentralizacja władzy, ogólne otwarcie na zachód i wpływ ogólnoeuropejskiej rewolty młodzieży roku 68. rozbudziły w Jugosławii nadzieje młodego pokolenia na uzyskanie praw i wolności obywatelskich.

Inspirowała ich też Praska Wiosna i wydarzenia w Polsce. Zniesienie cenzury i wprowadzenie autonomii dla uczelni były ważnymi postulatami młodzieży akademickiej w Sarajewie. Powstrzymywani przez milicję studenci usiłowali pokojowym marszem przez miasto dotrzeć ze swoimi postulatami przed Zgromadzenie Republiki w Konaku, budząc zaskoczenie nierozumiejących sytuacji przechodniów.

Nawoływania studentów „Chodźcie z nami!” spotykały się z obojętnością, zamiast tego pojawili się prowokatorzy, którzy wybitymi szybami dali w końcu milicji pretekst do zdecydowanej interwencji i brutalnego rozpraszania demonstracji. Biljana musiała też o tym wiedzieć, ale na pewno nie był to temat wakacyjnych rozmów.

Jeszcze bardziej brutalnie milicja interweniowała w Belgradzie, gdzie studencka rewolta się zaczęła. Pobitych tam zostało wielu studentów, a także przewodniczący Zgromadzenia Serbii, który znalazł się w grupie mediujących ze studentami przedstawicieli władz i funkcjonariuszy partii.

Uspokojenie nastrojów przyniosło w końcu telewizyjne wystąpienie Tito, który przyznał, że władze popełniły błędy wobec młodzieży. To zaskakujące i nieco nerwowe przemówienie było jedynym podczas wieloletniej władzy Tito, w którym on sam, niemal na żywo, zareagował na pogłębiający się kryzys polityczny.

Wspominając te lata, mówiono w Jugosławii, że to ‘dzieci Tity’ zbuntowały się przeciwko ‘czerwonej burżuazji’, dodając czasem, że był to również protest przeciwko porzuceniu przez biurokrację ideałów komunizmu. Przywódcy studenccy okazali się więc bardziej lewicowi od lewicowych władz. Tak, dla nas Jugosławia pozostawała niezrozumiałą zagadką.