Siła i Światło

Lata dwudzieste XX wieku pulsowały uwolnioną narodową energią i optymizmem. Wszystko zaczęło toczyć się szybko: projekt Podkowy Leśnej materializował się niemal równocześnie z budową Elektrycznych Kolei Dojazdowych.

Kluczowy wpływ na kształt całego przedsięwzięcia miała trójka ludzi: Stanisław Lilpop, Tadeusz Baniewicz i Janusz Regulski. Dwaj ostatni byli przedstawicielami spółki „Siła i Światło” – pierwszej spółki akcyjnej odrodzonej Polski, powołanej z myślą o elektryfikacji kraju.

Jednym z jej wczesnych nabytków była wykupiona z rąk niemieckich elektrownia w Pruszkowie, która do dalszego rozwoju potrzebowała nowych, dużych odbiorców energii. Wszystkie elementy tej niepowtarzalnej konstelacji – ziemia, las, przykład Milanówka, znajomości, determinacja, kapitał, elektryczność – ułożyły się w końcu w jedną spójną całość, niczym w dobrze rozegranej partii gry w Monopol.

A na koniec, jak wisienka na torcie, pojawiło się rosnące w Polsce zainteresowanie praktycznym zastosowaniem idei miasta ogrodu, promowanej od początku wieku przez Anglika Ebenezera Howarda. Koncepcja ta była dobrze znana wśród polskich architektów i szczególnie atrakcyjna w czasach budowy nowego państwa.

Po kilku wcześniejszych, nieudanych próbach, udało się wreszcie stworzyć projekt dopasowany do lokalnych realiów – i co ważne, konsekwentnie go zrealizować. Tak konsekwentnie, że dziś Podkowa Leśna uznawana jest za najpełniej zrealizowany w Polsce projekt miasta ogrodu – i właściwie stała się jego synonimem.

Warunkiem uzyskania koncesji na budowę linii EKD było poprowadzenie jej w odległości dwóch kilometrów od istniejącej linii PKP, czyli przez tereny dotąd niezabudowane. Dla rozwijających się Elektrycznych Kolei Dojazdowych powstająca Podkowa Leśna była partnerem kluczowym. Jednak podobne, choć mniejsze inicjatywy podejmowali też właściciele majątków w Komorowie i Otrębusach.