Nieco geografii i geologii

Park Krajobrazowy Pasma Brzanki, jeden z 11 parków krajobrazowych województwa małopolskiego, leży na obszarze Pogórza Ciężkowickiego. Pogórze ograniczone jest od zachodu rzeką Białą, a od wschodu Wisłoką, zaś długi i wysoki wał Pasma Brzanki stanowi główny element jego rzeźby.
Wzniesienie to reprezentuje typ pogórzy wysokich z wysokościami kulminacji grzbietu powyżej 500 m n.p.m. (Brzanka, Liwecka Góra, Gilowa Góra, Liwocz) leżącymi 200 – 300 metrów ponad dnem otaczających dolin, stosunkowo stromymi stokami porozcinany­mi przez wciosowe doliny potoków.
Większość pozostałej części Pogórza Ciężko­wickiego po Obniżenie Gorlickie na południu i Płaskowyż Tarnowski na północy – należy do typu pogórzy średnich z rozległymi wylesio­nymi wierzchowinami o wysokości rzędu 400 – 450 m n.p.m., które porozcinane są licznymi parowami, debrzami i dolinami wciosowymi. Należy do nich Płaskowyż Rzepiennicki oraz Płaskowyż Trzemesnej.
Obszar Pogórza Ciężkowickiego leży w cen­tralnej części polskich Karpat Zewnętrznych. Jego podłoże, z wyjątkiem dolin rzecznych, związane jest z osadami fliszowymi. Flisz tworzą naprzemianległe sekwencje warstw zlepieńców, piaskowców, mułowców, margli i łupków. Osady te, osiągające miąższość 5000 metrów, zostały sfałdowane podczas alpejskich ruchów górotwórczych pomiędzy oligocenem a miocenem, ponad 10 milionów lat temu, przemieszczone ku północy w for­mie płaszczowin, zespołu obalonych i odkłu­tych od podłoża fałdów i łusek.

Za specyficzną rzeźbę terenu odpowiada równoleżnikowy zespół antyklin – wypukłych fałdów płaszczowiny śląskiej, sięgający od Du­najca po Ciężkowice i dalej na wschód, gdzie system rozdwaja się na antyklinę Ciężkowic i antyklinę Rzepienników. Ich osie tworzą war­stwy twardych piaskowców istebniańskich i ciężkowickich, które budują wyniosły wał Pasma Brzanki.
Podczas zlodowacenia południowopol­skiego czoło lądolodu sięgnęło północnych skrajów pogórzy i rozległym lobem poprzez Kotlinę Tuchowską dotarło doliną Białej aż po Ciężkowice i Rzepiennik Strzyżewski. Bardziej na wschód lądolód oparł się o północne stoki Pasma Brzanki i wąskim jęzorem przekroczył jego grzbiet w rejonie Wisowej i Rysowane­go Kamienia – docierając nawet w dolinę Olszynki. Pozostawił ślady w postaci głazów narzutowych i glin zwałowych.
W późnym plejstocenie, na pogórzach miała miejsce lokalna akumulacja lessopodobnych utworów pylastych noszonych wiatrami po pozbawionych roślinności obszarach opusz­czonych przez lądolód.
Również wtedy, w surowym klimacie pery­glacjalnym o znacznych dobowych skokach temperatury, na grzbietach wierzchowin wypreparowane zostały procesami wietrze­nia mechanicznego wychodnie skalne w postaci masywnych, przeciętych szczelinami ciosowymi bloków twardych piaskowców znanych głównie z rezerwatu Skamieniałe Miasto, a także z pojedynczych skałek w Pa­śmie Brzanki – Ostry Kamień czy Rysowany Kamień.